Niniejsze rekomendacje mają być wsparciem dla dyrekcji instytucji kultury w procesie przygotowań do ponownego otwarcia. Zalecenia mają charakter ogólny i w zależności od rodzaju prowadzonej działalności (teatralna, koncertowa, taneczna, inne), mogą być odpowiednio stosowane przez organy zarządzające. Udostępnianie instytucji dla publiczności ma charakter stopniowy i dzieli się na trzy fazy.
Instytucje działające w obszarze kultury w swojej obecnej i przyszłej działalności, związanej
z przygotowaniami do ponownego otwarcia, powinny stosować się do aktualnych wytycznych ogłaszanych przez Główny Inspektorat Sanitarny. Kalendarz „powrotu”
do działań artystycznych powinien obejmować również dopuszczenie prowadzenia lekcji, ćwiczeń i prób, po uprzednim uzgodnieniu z właściwymi terytorialnie służbami sanitarno-epidemiologicznymi, odpowiednich reżimów sanitarnych, pozwalających na takie działania.
Instytucje działające w obszarze muzyki, tańca i teatru ze względu na swoją rolę społeczną, kojarzoną ze spędzaniem czasu wolnego, w poczuciu bezpieczeństwa własnego i bliskich, nie mogą dopuścić do sytuacji, w której udostępnianie ich przestrzeni wywoła w opinii społecznej przekonanie o zwiększonym ryzyku zachorowalności.
Faza 1: Przejście z pracy zdalnej do stacjonarnej
Zadania realizowane przez instytucje powinny zostać podzielone tak, aby ich część – niewymagająca fizycznej obecności pracowników w siedzibie – mogła być jak najdłużej realizowana zdalnie.
Działania do zrealizowania:
- Zapewnienie pracownikom administracyjnym, technicznym i artystycznym (ze szczególnym uwzględnieniem pracowników mających kontakt z publicznością) dostępu do środków ochrony indywidualnej (osłona ust i nosa – dozwolone wszystkie rodzaje wymienione w rozporządzeniu, jednorazowe rękawiczki), a także preparaty do dezynfekcji rąk.
- Organizacja stanowisk pracy z uwzględnieniem wymaganego dystansu przestrzennego między pracownikami (1,5 m).
- Organizacja trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego oraz niezbędnej rezerwy kadrowej (na wypadek podniesienia ryzyka epidemicznego).
- Przywrócenie dyspozycyjności poszczególnych służb, w tym służb ochrony oraz biur obsługi widowni; w kolejnych fazach służba ochrony oraz biura obsługi widowni, we współpracy z innymi pracownikami, będzie odpowiadać za monitorowanie i przestrzeganie przez publiczność reżimu sanitarnego (np. zachowywania odstępów, używania płynów odkażających, maseczek); przygotowanie do tego zadania należy uwzględnić w szkoleniu stanowiskowym.
- Przygotowanie, w tym wyposażenie (w sprzęt, płyny dezynfekcyjne, kombinezony) zespołów (w oparciu o służby ochrony) odpowiedzialnych za przeprowadzanie procedur sanitarnych (np. odkażanie wnętrz), albo zapewnienie możliwości skorzystania z usług zewnętrznych.
- Serwis, przegląd i odkażanie sprzętu wentylacyjno-klimatyzacyjnego (o ile przepisy sanitarne pozwolą na jego stosowanie) oraz zalecane wdrożenie częstszych i dłuższych przerw w celu zwiększenia pracy wentylacji mechanicznej lub z zastosowaniem otwarcia okien w salach.
- Doposażenie miejsc kontaktu bezpośredniego z publicznością (kasy, punkty informacji, a także sklepy, punkty małej i dużej gastronomii, o ile przepisy sanitarne pozwolą na ich otwarcie) w dodatkowe zabezpieczenia, zwłaszcza przezroczyste przegrody.
- Sprzedaż i rezerwacja biletów głównie w systemie on-line oraz specjalne godziny otwarcia kas dla seniorów, zamknięcie kas odpowiednio wcześniej przed wydarzeniem w zależności od warunków przestrzennych.
- Skorygowanie i udostępnienie publiczności regulaminów w zakresie zasad bezpieczeństwa, w szczególności poprzez zdalne środki komunikacji.
- Szczególna troska o pracowników z grup najbardziej narażonych na ryzyko epidemiczne, m.in. poprzez zorganizowanie możliwości przeprowadzenia testów genetycznych dla obsad spektakli i koncertów.
- Z uwagi na bezpośredni kontakt między wykonawcami i jednoczesny brak możliwości zabezpieczenia ich w pełnym zakresie oraz bezpieczeństwo artystów narażonych na ryzyko zakażenia, instytucje kultury powinny rozważyć możliwość zapewnienia testów genetycznych dla pracowników. Skalę ich zastosowania powinien każdorazowo oceniać dyrektor danej instytucji.
Faza 2: Realizacja działań w instytucjach kultury bez bezpośredniego kontaktu z publicznością
Z uwagi na rozłożenie fazy 1. w czasie, aż do zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i publiczności, kontynuowane są następujące działania.
Działania do zrealizowania:
- Prowadzenie działalności podstawowej on-line.
- Prowadzenie innych form działalności oper, filharmonii, teatrów muzycznych, teatrów tańca, teatrów dramatycznych i lalkowych oraz innych instytucji kultury, organizacji i podmiotów działających w obszarze muzyki, tańca i teatru, niewymagających bezpośrednich kontaktów z publicznością.
- Przygotowanie wydarzeń artystycznych wyłącznie w kameralnej obsadzie, z uwzględnieniem możliwości przeprowadzenia prób w dużych salach, z zachowaniem wymaganego dystansu.
- Adaptacja spektakli repertuarowych oraz programów koncertowych na potrzeby pokazów i koncertów plenerowych (gdy ich organizacja będzie możliwa). Przestrzeń widowni w plenerze powinna być zorganizowana tak, aby publiczność zajmowała miejsca siedzące lub stojące z zachowaniem odstępu zgodnego z przepisami prawa powszechnie obowiązującego oraz wytycznymi GIS, obowiązującymi w danym momencie.
- Jednostki odpowiedzialne za zarządzanie obiektami, w których prezentowane są wydarzenia artystyczne i kulturalne, powinny zapewnić zarówno dezynfekcję samych obiektów, jak i środki dezynfekujące przed wejściem do obiektu oraz w wyznaczonych punktach na jego terenie. Ponadto każdy uczestnik[1] organizowanych wydarzeń zobowiązany jest do noszenia maseczki ochronnej, zapewnionej we własnym zakresie. W miarę możliwości instytucje powinny rozważyć wstawienie specjalnych punktów/automatów umożliwiających zakup środków zabezpieczających na miejscu.
- Aktualizacje regulaminów pracy każdej instytucji, uwzględniające dostosowanie do obowiązujących zasad bezpieczeństwa sanitarnego w zakresie prowadzenia bieżącej działalności instytucji, w tym lekcji, treningów, prób i wszelkich innych działań artystycznych.
- W ramach aktualizacji regulaminu pracy, rekomendowane jest zawarcie zapisu dotyczącego obowiązku zgłaszania przez pracownika podejrzenia choroby.
Faza 3: Otwarcie instytucji kultury dla publiczności
Przejście do fazy 3. powinno uwzględniać fakt, że część zadań, niewymagających fizycznej obecności pracowników w siedzibie, nadal będzie realizowana zdalnie.
Przejście do fazy 3. wymaga spełnienia następujących warunków:
- Organizowanie wydarzeń w budynkach poszczególnych instytucji powinno przez pewien okres czasu być prowadzone równolegle i równorzędnie do działalności on-line.
- Udostępnienie i dostosowanie do wymagań sanitarnych budynków instytucji, w których prezentowane są wydarzenia artystyczne, musi odbywać się bez szkody dla przestrzeni, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów zabytkowych.
- Dyrektor instytucji w porozumieniu z organizatorem może wprowadzić procedurę pomiaru temperatury uczestników wydarzenia artystycznego, po uprzednim uzyskaniu ich zgody działając zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącym i przetwarzania danych osobowych w związku z epidemią COVID-19.
- Udział publiczności w wydarzeniach będzie limitowany poprzez:
- ograniczenie liczebności publiczności stosownie do obowiązujących w danym momencie norm i zaleceń GIS dotyczących przestrzeni publicznych;
- zapewnienie środków ochrony osobistej dla publiczności (np. płyny dezynfekcyjne, dostęp do bieżącej, ciepłej wody i mydła);
- opracowanie schematu logistyki wejść i wyjść stosownie do możliwości danej instytucji, dostosowanie systemu wpuszczania i wypuszczania widzów oraz słuchaczy w zależności od specyfiki sali i budynku, uwzględnienie odpowiedniego marginesu czasowego na bezpieczne przemieszczanie się w celu ograniczenia nadmiernego gromadzenia się publiczności w przestrzeniach komunikacji wspólnej oraz ciągach komunikacyjnych;
- zmianę systemów rezerwacji biletów (preferowana sprzedaż on-line i realizacja transakcji bezgotówkowo) wraz z aktualizacją regulaminu zakupu biletów; w ramach aktualizacji kupujący wyraża zgodę, że jego dane osobowe będą przetwarzane zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi przetwarzania danych osobowych w związku z epidemią
COVID-19. - reorganizację w zakresie liczebności grup – opracowanie specjalnych programów edukacyjnych dla mniejszych grup, prowadzenie zajęć w większych przestrzeniach lub dostosowanie działalności edukacyjnej do prezentacji on-line;
- zmianę i dostosowanie repertuaru lub adaptację artystyczną spektaklu uwzględniającą zalecenia sanitarne;
- odłożenie w czasie wykorzystania multimediów i innych urządzeń aktywowanych dotykiem lub wypożyczanych publiczności (np. słuchawki, urządzenia VR);
- odłożenie w czasie możliwości korzystania z szatni i zapewnienie możliwości korzystania z szatni samoobsługowych lub zabierania okrycia wierzchniego ze sobą na widownię);
- odłożenie w czasie udostępnienia przestrzeni handlowych, gastronomicznych i edukacyjnych, mieszczących się w budynkach, a następnie dopasowanie formy ich działalności do bieżących zaleceń sanitarno-epidemiologicznych;
- w przypadku, kiedy niemożliwe będzie korzystanie z urządzeń klimatyzacyjnych obiektów, wdrożenie częstszych i dłuższych przerw w celu zwiększenia pracy wentylacji mechanicznej lub tradycyjnego wietrzenia sal;
- zaniechanie lub weryfikację założeń organizacji wydarzeń dla większych grup osób (wernisaży, bankietów, pikników, targów, spotkań z artystami, przeglądów, konferencji prasowych i naukowych itd.) – zgodnie z bieżącymi rozporządzeniami dotyczącymi liczby osób na metr kwadratowy.
Stopniowy powrót do różnych form udostępniania będzie również okresem „oswajania” publiczności z nowymi warunkami uczestnictwa w kulturze, czasem badania jej nowych preferencji i podejmowania elastycznych zmian oferty artystycznej i edukacyjnej (np. z możliwością większego wykorzystania działań w większych przestrzeniach). Stąd też ogromna rola odpowiednio dobranej strategii komunikacji zewnętrznej.
Uzgodnienia z właściwymi terytorialnie służbami sanitarno-epidemiologicznymi
Przygotowanie udostępnienia instytucji kultury, w których prezentowane są wydarzenia artystyczne, to przede wszystkim odpowiedzialność i kompetencja dyrektorów poszczególnych placówek oraz organizatorów wydarzeń. W uzasadnionych przypadkach, istnieje możliwość zwrócenia się, do właściwej ze względu na miejsce instytucji kultury, powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwrócił się do Głównego Inspektora Sanitarnego z prośbą o powiadomienie służb sanitarno-epidemiologicznych podległych GIS, że dyrektorzy mogą, w uzasadnionych przypadkach, zwracać się o pomoc i doradztwo do powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych w celu konsultacji planowanych rozwiązań. Biorąc pod uwagę skalę zaangażowania służb sanitarnych w działania przeciwepidemiczne związane z COVID-19, rekomendujemy zwracanie się do jednostek Inspekcji Sanitarnej, jedynie w uzasadnionych przypadkach oraz przedstawianie im do zaopiniowania wyłącznie konkretnych projektów dostosowanych do sytuacji poszczególnych instytucji, co ułatwi współpracę (https://gis.gov.pl/).
Podajemy również spis kontaktów, które mogą być dla Państwa użyteczne jako źródło wiarygodnych, aktualizowanych informacji bądź doradztwa w zakresie indywidualnych rozwiązań:
- https://www.gov.pl/web/koronawirus
- https://www.gov.pl/web/kultura/tarcza-antykryzysowa-dla-kultury
- https://nimoz.pl/aktualnosci/koronawirus.html.
[1] Przez uczestnika w niniejszym dokumencie rozumie się członka publiczności, widowni, gościa wydarzenia artystycznego.
Źródło: Serwis Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl
