Przesłuchania dodatkowe w orkiestrach symfonicznych
W związku z przypadkami podejmowania prób organizacji dodatkowych przesłuchań dla poszczególnych muzyków już zatrudnionych w orkiestrach symfonicznych, należy wyraźnie podkreślić, że mogą one mieć miejsce w sytuacjach szczególnych, wyjątkowych. Dotyczą stworzenia warunków rozwoju artystycznego muzyka, awansu zawodowego (np. konkursu na stanowisko koncertmistrza, I głosu, solisty). Muzyk, który w ramach rekrutacji do orkiestry wygrał konkurs na określone stanowisko nie może zostać przymuszony do przesłuchania dodatkowego, którego celem ma być jednostronna decyzja zmieniająca zakres wymagań artystycznych czy weryfikacja zarzutów dotyczących poziomu zawodowego.
Znane są próby organizowania przesłuchań dodatkowych nie tylko w pojedynczych przypadkach, ale nawet w odniesieniu do całych zespołów. To smutne, ale celem takiego przesłuchania jest zazwyczaj chęć zwolnienia muzyka z pracy. Jest wysoce naganne i nieetyczne, jeśli dotyczy to instrumentalistów starszych, mających lata świetności za sobą, a którzy w przeszłości swoją wieloletnią grą przyczynili się do wzrostu prestiżu swojej orkiestry. Przytaczamy zatem rekomendacje Fédération Internationale des Musiciens (FIM) odnośnie takich pomysłów.
Rekomendacje Międzynarodowego Stowarzyszenia Muzyków
Przesłuchania dodatkowe w orkiestrach symfonicznych
- Przesłuchania wstępne muzyków w ramach rekrutacji do orkiestr dokonują się w obrębie określonego środowiska artystycznego. W chwili zatrudnienia nowego muzyka zarówno nowozatrudniony jak i owo środowisko stają się częścią (stroną) umowy ramowej. Dążenie do osiągnięcia artystycznej doskonałości lub poprawy jakości orkiestry nie może usprawiedliwiać jakichkolwiek jednostronnych decyzji, zmieniających nagle i przypadkowo zakres wymagań artystycznych i zawodowych, stawianych muzykom.
- Poziom artystyczny i sukces orkiestry są efektem współdziałania szeregu czynników, w tym
- umiejętności zarządzania i tworzenia wizji artystycznej wspólnego projektu, czynnie angażującego muzyków,
- zaangażowania muzyków w proces podejmowania decyzji w celu zapewnienia zgodnego współdziałania w ramach projektu,
- zapewnienia uczciwych warunków pracy (godziwego wynagrodzenia, respektowania praw pracowniczych (posiadanie reprezentacji związkowej, zabezpieczeń socjalnych, emerytalnych i zdrowotnych).
- Właściwe zarządzanie orkiestrą jest na ogół wystarczającą zachętą dla muzyków do pełnego zaangażowania w pracę i wykonywania swoich obowiązków zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy i publiczności.
- Troska o podnoszenie własnych kompetencji zawodowych umożliwia dostosowanie się muzyków do zmian na coraz bardziej wymagającym rynku pracy. Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie muzykom warunków umożliwiających w dowolnym momencie kariery zawodowej i bez żadnych kosztów – skorzystanie z odpowiedniego szkolenia zawodowego, którego celem jest poprawa lub powrót do utraconej formy artystycznej bądź utrzymanie artystycznych i technicznych umiejętności na dotychczasowym poziomie.
- Wczesna identyfikacja problemów, mogących mieć wpływ na przyszłą jakość wykonań artystycznych oraz pomoc i doradztwo mające na celu ich przezwyciężenie powinny wystarczająco zapobiegać tego typu zagrożeniom. Z uwagi na publiczny charakter pracy muzyka, który codziennie wykonuje swoją pracę artystyczną nie tylko w obecności dyrygenta ale kolegów z orkiestry i publiczności, muzycy zmagający się z okresowymi problemami zawodowymi, natury technicznej lub artystycznej winni otrzymać od pracodawcy osobne wskazówki, dotyczące ich pracy.
- W wypadku stwierdzenia pogorszenia się jakości pracy artystycznej muzyka, zwierzchnik powinien po pierwsze – wysłać wykonawcy stosowne ostrzeżenie. Na każdym etapie tej procedury wykonawca ma prawo do rozmowy z dyrektorem naczelnym lub artystycznym w towarzystwie wybranej przez siebie osoby (przedstawiciela związków zawodowych, delegata orkiestry itp).
- Muzycy najlepiej rozumieją powody problemów związanych z utrzymaniem właściwego poziomu artystycznego i wiedzą, co zrobić, aby je rozwiązać. Z tego względu powinni odgrywać szczególną rolę w podejmowaniu decyzji w tym zakresie, grupowo lub poprzez swoich wybranych przedstawicieli.
- Przesłuchanie dodatkowe, związane z weryfikacją zarzutów dotyczących poziomu zawodowego pracownika zmusza muzyka do udowodnienia własnej przydatności zawodowej, podczas gdy pracodawca nie musi wykazywać prawdziwości zarzutów, dotyczących niskiego poziomu jakości pracy świadczonej przez artystę. Co więcej, przesłuchanie dodatkowe:
- nie odtwarza normalnych warunków pracy muzyka
- wprowadza poziom stresu, który z pewnością wpływa negatywnie na poziom wykonawczy przesłuchania.
- Poza przesłuchaniami wstępnymi, służącymi rekrutacji pracowników artystycznych do orkiestr, przesłuchanie może zostać ogłoszone tylko w wyjątkowych okolicznościach:
- gdy zainteresowany muzyk dobrowolnie weźmie w nim udział
- niski poziom jakości wykonania takiego przesłuchania nie uprawnia pracodawcy do zdymisjonowania pracownika.
Przyjęto w październiku 2011 r.
Podziękowania dla Jerzego Łysińskiego za przetłumaczenie tekstu.
Oryginał na stronie FIM
